Yeni bir konu üzerinde görüşmek ve tartışmak için herkese selamlar saygılar!
Biliyorsunuz 14 Mayıs seçimlerine bugün itibariyle tam 34 gün var. 34 gün sonra Türk seçmeni sandık başına gidip en demokratik ve Anayasal hakkı olan seçme ve seçilme hakkını kullanacaktır. Bu hak Anayasa ile düzenlenmiş bir haktır.
Yani o gün söz sadece ve sadece seçmenin olacaktır…
Dünya’yı yönlendiren siyasettir, yöneten siyasettir yani politikadır, politikacılardır.
Dolayısı ile Dünya’da her ülkenin kendine has politik özellikleri vardır.
Peki bizde politika nasıldır, siyaset nedir ve nasıldır?
Bizde Ankara’ya milletin vekili olarak gitmek milletin kendisinden daha havalı bir olaydır ve durumdur…
Bizde Milletvekili olmak ayrıcalık bir husustur…
Bizde milletvekili seçilmek demek çok imtiyazlı bir olaydır…
Dolayısı ile bizde milletvekili seçilebilmek ve aday gösterilmesi durumu çok engebeli bir yoldur…
Bizde Milletvekili Seçilme Yeterliliği nedir ve nasıldır?
Parlamento üyesi olmaya istekli ve seçilebilmek için Anayasa ve kanunların öngördüğü koşullara sahip olup, seçmenin oyuna sunulan kimselere aday denmektedir. Bir kimsenin parlamento üyeliğine seçilebilmesi için, önce seçilebilme yeterliliğine sahip olması, sonrada adaylığının teklif edilmesi gerekmektedir. (*1)
Kişi hak ve hürriyetlerinin en geniş biçimleriyle yer aldığı ve saygı gördüğü rejimler olarak kabul edilen demokratik rejimlerde; toplumsal gerekler, seçilme hürriyetinden yararlanmanın, yani aday olma hürriyetinin sınırlı bir nitelik taşımasını gerektirmiştir. Bunun nedeni, adayın, toplum için hayati öneme sahip bir göreve, yani milli irade temsiline talip olan kişi durumunda bulunmasıdır. Toplumu yönetecek kişilerin, yönetim işini başarı ile yürütecek ortalama seviyenin üzerinde bir bilgi ve yeteneğe sahip olması gerekir. Ancak bu sağlanmasa bile, yönetim görevini yüklenecek kişilerin milletvekilliği ile bağdaşacak bir yapıda olması için birtakım koşullarla seçilme hakkının sınırlandırılması gerekmektedir. (*2)
***
Milletvekilliği olayı o hakkı kazanana bir çok yeni imtiyaz getirirken, gerek geliri gerekse imtiyazlı durumu da işte bu yüzden bu hususta aday olma çabasını da daha üst seviyelere çıkarmış bulunuyor.
Türkiye’de milletvekili olmak demek Milletin vekilinin başlı başına bir makam sahibi olmasına yol açıyor.
Avrupa Birliği’ndeki (AB) ülkelerde milletvekilleri maaşları arasında on kata kadar varan büyük farklar dikkat çekiyor. İtalya AB’de milletvekili maaşının en fazla olduğu ülke. Yıllık 167 bin Euro kazanıyorlar. Bulgar meslektaşları ise sadece 16 bin 318 Euro. İngiltere, İtalya, Avusturya, Almanya ve Hollanda yıllık yaklaşık 96 bin Euro gelirleriyle Avrupa Parlamentosu üyelerinden fazla kazanıyor.
Batı ve Doğu Avrupa arasındaki fark göze çarpıyor. Batılı ülkeler pastanın büyük kısmına sahip. Maaşlar arasındaki fark sadece Avrupa genelindeki hayat standartlarının farkından kaynaklanmıyor.
Avrupa’daki milletvekilleri temsil ettikleri halktan genel olarak daha fazla maaş alıyor.
İtalya’da kişi başına düşen milli gelir 31 bin 680 Euro iken milletvekili maaşları bunun 5.3 katı yani 167 bin 257 Euro. İtalyan milletvekilleri Bulgaristan’daki meslektaşlarına göre 10 kat daha fazla kazanıyor.
***
Bizdeki milletvekillerimizin özlük hakları ve imtiyazlarına gelince durum özetle şöyle:
– Milletvekillerinin 2 yıl vekillik görevi yapmaları emeklilik hakkına sahip olmaları için yeterlidir. 25 yıllık bir çalışma hayatı ve yaş sınırını sağlayan milletvekilleri de hem milletvekili maaşı hem de emekli aylığı alabilmektedirler.
“Bu maddi ayrıcalıklardan milletvekillerinin yakınları da yararlanmaktadırlar. Örneğin 3671 sayılı Kanunun 7. maddesi gereğince, milletvekillerinin ölümü hâlinde yakınlarına 12 aylık tutarında yardım yapılmaktadır.
Milletvekillerine bunların yanında başka ayrıcalıklar da sunulmaktadır. Bunların bir kısmı;
– 5682 sayılı Pasaport Kanununun 13. maddesi gereğince milletvekilleri ile eş ve çocuklarına “Diplomatik Pasaport” verilmektedir.
– Giderleri devlet tarafından karşılanmak üzere sekreter, danışman ve yardımcı personel sağlanmaktadır.(6253 Sayılı Yasa md 30/3 Kapsamında)
– Mecliste sunulan sosyal imkânlardan (lokanta, berber, sağlık merkezi gibi) yararlandıkları gibi meclis dışında da kamu kurum ve kuruluşların tüm sosyal imkânlarından yararlanabilmektedirler.
– İletişim ve ulaşım konusunda belli miktara kadar ücretsiz hizmet olanaklarından faydalanmaktadırlar.
***
Yani bütün bunlardan sonra Milletin aslını değil de vekillerinin ne tür imtiyazlara sahip olduklarını da öğrenmiş olduktan sonra, listelere aday olarak girilememesinin verdiği hayal kırıklığının ne derece olduğunu tekrardan anlatmaya gerek yok sanırım..
Elbette bu anlamda “liste küskünlerinin” de olması son derece normaldir.
İnsanın kendi doğasında vardır kırılmak, gücenmek…
Bir çok insan millete hizmet etmek için bu işe sarılır hiç şüphemiz yoktur, ancak bizdeki vekillik müessesenin cezbedici olduğuna da buradan işaret edelim.
Ancak ben bizde Milletvekili sıralamalarında seçilme şansına göre giremeyenlerin küskünlerini işte bu sebeplerden dolayı daha iyi anlıyoruz.
14 Mayıs seçimleri için binlerce aday adayı çıktı ülke genelinde.
Dolayısı ile hepsinin de “ Milletin Vekili” olamayacaklarına göre…
Üzülmesinden bu yola çıkanlar.
Belki bir gün asıl “Millete Hizmet” olarak lanse edilen vekillik yolundaki şansları yaver gidebilir.
Bu iş elbette çoğu zaman torpille de olsa, şansa da bağlı bir şeydir.
Şimdilik bu kadar…
SAĞLICAKLA KALINIZ!
* Gökalp İzmir-TBMM Yasama Uzmanı, TBMM Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı.
1 TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2005, s. 263.
2 ARASLI, Oya, Adaylık Kavramı ve Türkiye’de Milletvekili Adaylığı, Ankara, 1972, s. 41-42.
